BIBLIOGRAPHIE.

Het journaal van Hendrick Hamel is door drie Hollandse uitgevers uitgegeven: Jacob van Velsen te Amsterdam, Johannes Stichter te Rotterdam, en Gillis Joosten Saagman te Amsterdam.

In dit hoofdstuk worden eerst de beide drukken van Jacob van Velsen beschreven, die alleen het reisverhaal geven zonder de beschrijving van Korea; daarna de geillustreerde uitgaaf van Stichter, die de beschrijving los heeft gemaakt van het reisverhaal. Deze drie drukken hebben het jaartal 1668; zij zijn dus verschenen, toen de schrijver nog niet in het land teruggekomen was. Daarop volgen de drie drukken van Saagman, die geen jaartal dragen, en waarin de beschrijving van het land deel uitmaakt van het reisverhaal. Na deze zes uitgaven volgt het korte overzicht van de reis in het werk van Montanus, in 1669 verschenen, en de Franse en Duitse uitgaven van 1670 en 1672, en ten slotte de 18e eeuwse verzamelwerken, waarin het reisverhaal is opgenomen.

DE NEDERLANDSE UITGAVEN VAN HET JOURNAEL
(/ staat voor een nieuwe regel)

/ Van de ongeluckighe Voyagie / van 't Jacht de Sperwer/ van Batavia ghedestineert na Tayowan/ in 't / Jaer 1653. en van daer op Japan; hoe 't selve Jacht door storm op het / Quelpaerts Eylandt is gestrant/ ende van 64. personen/ maer 36. / behouden aen het voornoemde Eylant by de Wilden zijn gelant: / Hoe de selve Maets door de Wilden daer van daen naer het / Coninckrijck Coeree zijn vervoert/ by haer genaemt Tyos/cen-koeck; Alwaer sy 13 Jaren en 28 dagen in slaver-/nye onder de Wilden hebben gezworven/ zijnde in die / tijt tot op 16, na aldaer gestorven/ waer van 8 Per-/sonen in 't Jaer 1666, met een kleyn Vaertuych / zijn ontkomen/ latende daer noch 8. Maets /sitten/ende zijn in 't Jaer 1668. in het / Vaderlandt gearriveert. / Alles beschreven door de Boeckhouder van 't voornoemde / Jacht de Sperwer/ genaemt / HENDRICK HAMEL van Gorcum. / [Schip in houtsn.] / Tot Amsterdam/ gedruckt by JACOB VAN VELSEN/ in de Kalverstraet/ / aen de Ossesluys/Anno 1668.

8 bladen, sign. A2-A5, 4o afwisselend Gothische en Romeinse lettertypes. Op de keerzijde van de titel bovenaan de "Namen van de acht Maets die van 't Eylandt Coeree af gekomen zijn." en de "Namen van de acht Maets die daer noch zijn." Daaronder begint het Journael, dat ook de 14 volgende bladzijden geheel vult. De eerste bladzijde bijna geheel in Romeinse lettertype, de tweede geheel Gothisch, en zo verder afwisselend; het laatste stuk is met een heel klein Romeins lettertype gedrukt. De beschrijving van Korea ontbreekt in deze uitgaaf. Dit exemplaar bevindt zich in de bibliotheek van het Koninklijk instituut voor de tropen in Amsterdam.

JOURNAEL, / Van de ongeluckighe Voyagie / van 't Jacht de Sperwer/ van Batavia ghedestineert na Tayowan/ in 't / Jaer 1653. en van daer op Japan; hoe 't selve Jacht door storm op het / Quelpaerts Eylandt is gestrant/ ende van 64. personen/ maer 36. / behouden aen het voornoemde Eylant by deWilden zijn gelant: / Hoe de selve Maets door de Wilden daer van daen naer het / Coninckrijck Coeree zijn vervoert/ by haer genaemt Tyo-/cen-koeck; Alwaer zy 13 Jaren en 28 dagen in slaver-/nye onder de Wilden hebben gezworven/ zijnde in die / tijt tot op 16. na aldaer gestorven / waer van 8 Per-/sonen in 't Jaer 1666. met een kleyn Vaertuych / zijn ontkomen/ latende daer noch 8. Maets / sitten/en de zijn in 't Jaer 1668 in het / Vaderlandt gearriveert. / Alles beschreven door de Boeckhouder van 't voornoemde / Jacht de Sperwer/ genaemt / HENDRICK HAMEL van Gorcum./[Schip in houtsn.] / Tot Amsterdam/ Gedruckt by JACOB VAN [VELSEN/ in de Kalverstraet/] / aende Ossesluys/An[no 1668.]

8 bladen, sign. A2 - A4, 4o afwisselend Gothische en Romeinse letter. Op de keerzijde van de titel bovenaan de "Namen van de acht Maets die van 't Eylandt Coeree af gekomen zijn." en "de Namen van de Maets die noch daer zijn." Daaronder begint in Gothisch lettertype het Journael, dat ook de volgende 14 bladzijden geheel vult. In afwijking van de hiervoor beschreven druk is de eerste tekstbladzijde in Gothisch lettertype; verder komen beide overeen, Ook hier is het laatste stuk met heel kleine Romeins lettertype gedrukt. De beschrijving van Korea ontbreekt ook in deze uitgaaf. Dit exemplaar bevindt zich in de Bibliotheek van de  Universiteit van Amsterdam. Van de titel ontbreekt een stuk, waardoor ook enkele tekstregels aan de keerzijde verlies geleden hebben.

JOURNAEL, / Van de Ongeluckige Voyagie van 't Jacht de Sperwer/ van / Batavia gedestineert na Tayowan/ in 't Jaar 1653. en van daar op Japan; hoe 't selve / Jacht door storm op 't Quelpaarts Eylant is ghestrant/ ende van 64. personen / maar 36. / behouden aan 't voornoemde Eylant by de Wilden zijn gelant: Hoe de selve Maats door / de Wilden daar van daan naar 't Coninckrijck Coeree sijn vervoert/ by haar ghenaamt / Tyocen-koeck; Alwaar zy 13. Jaar en 28. daghen/ in slavernije onder de Wilden hebben / gesworven/ zijnde in die tijt tot op 16, na aldaar gestorven/ waer van 8. Persoonen in / 't Jaar 1666. met een kleen Vaartuych zijn ontkomen/ latende daar noch acht / Maats sitten/ ende zijn in 't Jaar 1668. in 't Vaderlandt gearriveert. / Als mede een pertinente Beschrijvinge der Landen/ Provin-/tien/ Steden ende Forten/ leggende in 't Coninghrijck Coeree: Hare Rechten/ Justitien / Ordonnantien/ ende Koninglijcke Regeeringe: Alles beschreven door de Boeck-/houder van 't voornoemde Jacht de Sperwer/ Ghenaamt / HENDRICK HAMEL van Gorcum. / Verciert met verscheyde figueren. / [houtsnede: de schipbreuk van de Sperwer] / Tot Rotterdam, / Gedruckt by JOHANNES STICHTER/ Boeck-drucker: Op de Hoeck / van de Voghele-sangh/ inde Druckery/1668.

16 bladen, 20 + 12 bladzijden, sign. A - D, 4o Gothisch lettertype. Op de keerzijde van de titel de beide naamlijsten (opschriften en spellings eigenaardigheden als in de laatst beschreven uitgaaf-van Velsen). Het journaal vult blz. 3-20. In de tekst 7 tamelijk grove houtsneden, voorstellende de gevangenneming (blz. 5 strafoefening (blz. 8), overvaart in vier Koreaanse schepen (blz. 9), gehoor bij de Koning (blz. 11), dwangarbeid (blz. 13), vlucht in een scheepje (blz. 18), aankomst bij de Hollandse vloot in Japan (blz. 20). Na het Journael volgt een nieuwe titel: Beschryvinge / Van 't Koninghrijck / Coeree, / Met alle hare Rechten, Ordon-/nantien, ende Maximen, soo inde Politie, als / inde Melitie, als vooren verhaelt, / [Ornamenthoutsnede) / Anno M.DC.LXVIII. Op de volgende bladzijden (2-12) de tekst, met een ornamenthoutsnede aan het slot. Exemplaren bevinden zich in de Kon. Bibl. te 's-Gravenhage, in de Univ.-bibl. te Leiden en te Amsterdam, en in de verzameling-Mensing te Amsterdam. Naar een exemplaar van deze uitgaaf gaf de heer J. F. L. de Balbian Verster in 1894 een overzicht van de lotgevallen van de schipbreukelingen en van de beschrijving van Korea in Eigen Haard (blz. 629, 646) onder de titel.: Dertien jaar gevangen in Korea, met een copie van de titel en 6 van de prenten, en in Het Nieuws van den dag (1 en 9 Oct.) onder de titel,: Hollanders in Korea, ondertitel Toeridjéné Op basis daarvan verscheen er een kinderboek; Ons genoegen, Bibliotheek voor Jongens en Meisjes, Serie A jongensboeken. Deel 9 Dertien jaar Krijgsgevangen door J.G. Kramer, met twee illustraties door J.S. Isings junior. Uitgegeven Alkmaar door Gebr. Kluitman, Jaartal onbekend maar waarschijnlijk aan het begin van de 20e eeuw. Dit verhaal komt in grote lijnen met het verhaal overeen, maar er zijn ook een flink aantal feiten verdraaid.

't Oprechte JOURNAEL, / Van de ongeluckige Reyse van 't Jacht de / Sperwer, / Varende van Batavia na Tyoman na Fer-/ mosa/ in 't Jaer 1653. en van daer na Japan/ daer / Schipper op was REYNIER EGBERTSZ. van Amsterdam. / Beschrijvende hoe het Jacht door storm en onweer op Quelpaerts Ey-/lant vergaen is/ op hebbende 64. Man/ daer van 36. aen Lant zijn geraeckt/ en gevan-/gen genomen van den Gouverneur van 't Eylant/ die haer als Slaven na den Coninck / van Coree dede voeren/ alwaer sy 13. Jaren en 28. dagen hebben in Slaverny moeten blij-/ven/ waren in die tijdt tot op 16. nae gestorven: Daer van acht persoonen in 't Jaer 1666. / met een kleyn Vaertuygh zijn 't ontkomen/ achterlatende noch acht van haer Maets: / En hoe sy in 't Vaderlandt zijn aen gekomen Anno 1668. in de Maent July. / [Schip in houtsnede] / t' Amsterdam, Gedruckt / By GILLIS JOOSTEN SAAGMAN, in de Nieuwe-straet/ / Ordinaris Drucker van de Zee-Journalen en Landt-Reysen.

20 bladen, 40 genummerde bladzijden, sign. A - E, 4o Gothisch lettertype, 2 kolommen. Op de keerzijde van de titel is een grote houtsnede, de Faam, door van Sichem, die al voor verschillende oudere Journael-uitgaven van Saagman is geplaatst. De naam van de graveur op de aardbol is nu vervangen door het woord d'Atlas. Onder de prent een zesregelig rijmpje:
Ghy die begeerigh zijt yets Nieuws en vreemts te lesen,
Kond' hier op u gemack, en in u Huys wel wesen,
En sien wat perijckelen dees Maets zijn over g'komen,
Haer Schip dat blijft door storm, gevangen zijns' genomen,
    In een woest Heydens landt; in 't kort men u beschrijft
    Den handel van het volck, d'Negotie die men drijft.
                                                        Hier nae een Beter.

Op Pag. 3 begint de Korte Beschrijvinghe van de Reyse. In enkele regels wordt de afvaart van Texel (10 januari 1653) en de aankomst in Batavia (2 Juni) vertelt, en daarna net als in het handschrift-journael en in de andere uitgaven, het vertrek van Batavia (18 Juni) en de verdere reis. In de redactie zijn over het geheel slechts kleine verschillen met het handschrift en met de andere drukken. De beschrijving van Korea staat hier, net als in het handschrift, midden in het journaal. Aan de kant zijn jaartallen en korte inhoudsopgaven geplaatst, en op pag. 30-31, in de opsomming van de dieren, is een beschrijving ingevoegd, met twee grote prenten van de olifanten die in men in Azie vindt en van de krocodillen of kaaimannen die "hier te lande" veel zouden gevonden worden. Een kanttekening geeft aan, dat dit een "Nota tot vervullinghe van dese twee pagiens" is. Het journaal eindigt niet, zoals in de andere drukken, met de aankomst in Japan, maar geeft, net als in het handschrift, in enkele regels bericht van het verblijf aldaar, het verhoor voor het vertrek (maar zonder de tekst van het verhoor), van de reis naar Batavia, met als toevoeging van de overhandiging van het journaal aan "Den Generael" van het vertrek en de aankomst in Amsterdam op 20 juli 1668. De beide naamlijstjes volgen.
In de tekst 6 prenten 5 gravures en een houtsnede uit de voorraad van Saagman: Op pag. 4: een schipbreuk, vroeger gebruikt in de reis van de Bontekoe; op pag. 7: een stoet gewapende mensen, een wagen met twee paarden, en twee kamelen op weg naar een versterking; op pag. 13: gevangenen voor een Oosterse vorst gebracht; op pag. 22 "Straffe der Hoereerders" uit de 2e reis van Van Neck; in de bladvulling op pag. 30 een houtsnede van een grote olifant, door Saagman al in zijn uitgave van Van Linschoten's Itinerario gebruikt, en op pag. 31 een grote gravure, een landschap met krokodillen en kasuarissen voorstellend, Exemplaren bevinden zich in de Kon. Bibl. te 's-Gravenhage en in de verzameling-Koch te Rotterdam

JOURNAEL / Van de ongeluckige Reyse 't Jacht de / Sperwer, / Varende van Batavia na Tyowan en Fer-/mosa/ in 't Jaer 1653. en van daer na Japan/ daer / Schipper op was REYNIER EGBERTSZ. van Amsterdam. / Beschrijvende hoe het Jacht door storm en onweer ver:/gaen is/ veele Menschen verdroncken en gevangen sijn: Mitsgaders / wat haer in 16. Jaren tijdt wedervaren is/ en eyndelijck hoe / noch eenighe van haer in 't Vaderlandt zijn aen geko-/ men Anno 1668. in de Maendt July. / [Houtsnede met 2 schepen] / t' Amsterdam, Gedruckt / By GILLIS JOOSTEN SAAGMAN, in de Nieuwe-straet/,/ Ordinaris Drucker van de Zee-Journalen en LandtReysen.

20 bladen, 40 genummerde bladzijden, sign. A-E, 4o Gothische lettertype, 2 kolomnen. Op de keerzijde de Faam met het gedichtje als in "'t Oprechte Journael." Ook de tekst komt over het algemeen, behalve onbelangrijke spellingsverschillen, letterlijk overeen. Op pag. 7 is een andere gravure geplaatst: een fort aan de waterkant en de bladvulling op pag. 30/31 is veranderd. De grote krokodillenprent is door een kleinere afbeelding van een "krackedil" vervangen, de kanttekening die de bladvulling als zodanig aanwees, is weggelaten, en ook van de olifanten wordt gezegd, dat ze "hier"zijn. De beide beschrijvingen zijn iets uitvoeriger gemaakt om de ruimte te vullen. Exemplaar bevindt zich in de verzameling-Mensing te Amsterdam.

JOURNAEL, / Van de ongeluckige Reyse van 't Jacht de / Sperwer, / Varende van Batavia na Tyowan en Fer-/mosa/ in 't Jaer 1653. en van daer na Japan/ daer / Schipper op was REYNIER EGBERTSZ. van Amsterdam. / Beschrijvende hoe 't Jacht door storm en onweer op Quelpaerts Eylant / vergaen is/ op hebbende 64 man/ daer van 36 aen landt zijn geraeckt/ en gevangen ghe:/nomen van den Gouverneur van 't Eylandt/ die haer als Slaven na den Koningh van / Coree dede voeren/ alwaer sy 13 Jaren en 28 daghen hebben in slaverny moeten blijven; / waren in die tijdt tot op 16 na gestorven: daer van 8 persoonen in 't 1666. met een kleyn / Vaertuygh 't ontkomen zijn/ achterlatende noch 8 van haer Maets: En hoe sy in 't/ Vaderlandt zijn aen-gekomen/ Anno 1668. in de Maent Julij. / [Schip met houtsnee.] / t' Amsterdam, / By GILLIS JOOSTEN ZAAGMAN, in de Nieuwe-straet / Ordinaris Drucker van de Zee-Journalen en Landt- Reysen

20 bladen, 40 genummerde bladzijden, sign. A-E. 4o Gothisch lettertype 2 kolommen. Op de keerzijde de Faam met het gedichtje als in de beide andere uitgaven van Zaagman. Ook de tekst komt over het algemeen bladzijde voor bladzijde overeen. Op pag. 7 het fort aan de waterkant; op pag. 22 is de prent weggelaten; op p. 23, waar van de aanbidding voor de afgoden sprake is, is een groote gegraveerde afbeelding ingevoegd, ontleend aan de reisverhalen van Van Linschoten en Houtman (zie Werken Linsch.-vereniging, VII, blz. 124); de hele bladvulling met de beide prenten (olifant en krokodil) op pag. 30/31 is weggelaten; daarvoor is op pag. 30/32 (4 kolommen) een "beschrijvinghe van des Konings Gastmael" ingevoegd  uit de"Javaense Reyse gedaen van Batavia over Samarangh na de Konincklijcke Hoofd-plaets Mataram, in den jare 1656" uitgegeven in Dordrecht in 1666. Het gastmaal "van den Sousouhounan, Grootmachtighste Koninck van 't Eyland Java" is zonder enige aanwijzing naar Korea overgebracht. Dit exemplaar bevond zich in Hoetinks tijd nog in de Pruisische Staatsbibliotheek (Kgl. Bibliothek) te Berlijn.

HET OVERZICHT VAN DE REIS BIJ MONTANUS.

Gedenkwaerdige gesantschappen der Oost-Indische Maatschappy in 't Vereenigde Nederland, aan de Kaisaren van Japan. Door ARNOLDUS MONTANUS. t' Amsterdam By JACOB MEURS 1669.

In dit werk, in folio, in twee kolommen gedrukt, wordt op pag. 429-436 een kort verhaal gegeven, dat aan het journaal van Hamel is ontleend, beginnende met de schipbreuk, en eindigende met de aankomst van de geredde mannen op "Disma"

DE INTERNATIONALE EN LATERE UITGAVEN.

RELATION / du / naufrage / d'un vaisseau holandois, / Sur la Coste de l'Isle de Quel-/paerts: Avec la Description / du Royaume de Corée / traduite du Flamand, / Par Monsieur MlNUTOLI. / A Paris, / Chez THOMAS JOLLY, au Palais, / dans la Salle des Merciers, au coin /( de la Gallerie des prisonniers, a la / Palme & aux Armes d' Holande. / M.DC.LXX. / Avec privilege du Roy.

Er zijn ook exemplaren met een ander uitgevers-adres:

RELATION / du / naufrage /..... / A Paris, / Chez LOUYS BILLAINE, au second / Pilier de la grande Salle du Palais, / a la Palme, & au grand Cesar. / M.DC.LXX. / Avec privilege du Roy.

4 ongenummerde bladen (titel, avertissement en privilege); 165 genummerde bladzijden (sign. A-0), 12o Romeins lettertype. De tekst komt deels met de uitg. van Stichter, deels met die van Saagman overeen. Het journaal begint met het vertrek van Texel, en eindigt op pag. 100 met de terugkomst in Amsterdam en de twee naamlijstjes. De beschrijving van Korea is apart na de reisbeschrijving geplaatst (pag. 101-165), net als bij Stichter; de olifanten worden echter vermeld, en de krokodillen ook uitvoerig beschreven zoals dit bij  Saagman gedaan is (p. 107-108). Op de laa.tste blz. (166) opgaaf van drukfouten.
Exemplaren bevinden zich in de Univ.-bibl. te Amsterdam (de beide varianten) en te Leiden..
Deze redactie van het werkje is herdrukt in den Recueil de voyages au Nord, Amst. 1715 en in Engelse vertaling opgenomen in de grote 18e eeuwse Engelse verzamelingen van reizen, en vandaar weer vertaald in het Frans, Nederlands en Duits. Zie ook hierna.

Wahrhaftige / Beschreibungen / dreyer mächtigen Königreiche/ / Japan, / Siam, / und / Corea. / Benebenst noch vielen andern/ im Vorbe-/richt vermeldten Sachen: / So mit neuen Anmerkungen/ und schönen / Kupferblättern/ / von / CHRISTOPH ARNOLD/ / vermehrt/ verbessert/ und geziert. / Denen noch beygefüget JOHANN JACOB MERKLEINS/ / von Winsheim/ / Ost-Indianische Reise: / Welche er im Jahre 1644 löblich angenommen/ und im / Jahre 1653 glucklich vollendet. / Samt einem nothwendigen Register. / Mit Röm. Käys. Majest. Freyheit. / Nürnberg / In Verlegung MICHAEL und JOH. FRIEDERICH ENDTERS. / Im Jahre M.DC.LXXII.

Deze algemene titel staat op het tweede blad. Het eerste geeft een gegraveerde voorstelling, waarop de titels van de voornaamste in het boek opgenomen werken: FR. CARONS Japan. IOD. SCHOUTEN Königreich Siam. J. J. MERKLEINS Ost-Ind: Reisbuch. HENDR. HAMELS Korea. Onderaan: P. TROSCHEL SCULP.
        24 + 1148 + 36 bladzijden, 8o Hoogduits lettertype, kopergravures. Op bladz. 811 de titel:

JOURNAL, / oder / Tagregister/ / Darinnen / Alles dasjenige/ was sich mit einem / Hollandischen Schiff/ das von Batavien aus/ / nach Tayowan, und von dannen ferner nach Japan, / reisfertig/ durch Sturm/ im 1653. Jahre gestrandet, / und mit dem Volk darauf/ so in das Königreich Corea, / gebracht worden/ nach und nach begeben/ ordent-/lich beschrieben/ und erzehlet wird: / von / HEINRICH HAMEL/ von Gorkum/ / damaligem Buchhalter/ auf demjenigen / Schiff Sperber genant. / Aus dem Niederländischen verteutschet.

Op de keerzijde de korte inhoud, aan de titel van de Hollandse uitgave ontleend, met de beide naamlijstjes (pag. 812/813). Vervolgens het journaal (pag. 814 - 882), overeenkomende met de uitg. Van Velzen, zonder de beschrijving en zonder prenten; met noten, deels aan Montanus ontleend. Op pag. 883 - 900 volgt Martinus Martini's Bericht von der Halbinsel Korea... Verteuscht. Exemplaar bevindt zich in de Universiteits-bibliotheek te Amsterdam.

Journal of the unfortunate voyage of the Yacht Sparwer, by Hendrick Hamel.

In: A chronological history of the voyages and discoveries in the South Sea or Pacific Ocean, by James Burney, Hansard R Sons, London,, 1813, Vol. III, pp. 197 - 227. Deze verkorte versie kennelijk gebasserd op de uitgave Stichter, met referentie naar l, is te zeer verkort om ook maar enig nut te hebben. Het is herdrukt in Yi Pyongdo's Koreaanse editiie.

VERHAAL / VAN HET VERGAAN VAN HET JACHT / DE SPERWER / EN VAN HET WEDERVAREN DER SCHIPBREUKELINGEN OP HET / EILAND QUELPAERT EN HET VASTELAND VAN KOREA (1653 - 1666) / MET EENE BESCHRIJVING VAN DAT RIJK / DOOR HENDRIK HAMEL/ UITGEGEVEN DOOR B. HOETINK / MET 1 KAART EN 11 AFBEELDINGEN [klein embleem met als motto "alles komt teregt"]

Een wetenschappelijke bewerking met 218 pagina's tekst, met 1 kaart en 11 afbeeldingen naar het origineel manuscript en alle bekende uitgaven worden ook besproken. s' Gravenhage/ Martinus Nijhoff 1920 Gebonden met goudopdruk: exemplaar uit eigen verzameling.Met veel historisch materiaal.

Seoul 1954. Een Koreaanse vertaling vanuit de Franse versie met referentie naar Burney, beide zijn photo litographies herdrukt en mede ingebonden. Veel bijlagen met een rijke referentie naar Koreaanse en Japanse bronnen naar de Hollanders.

Gedrukt in drie delen: I: Chosen gakuho, 朝鮮學艱,19 (april, 1961), pag. 138 - 166; II: ibid., 23 (april, 1962), pag. 103 - 132; and III; Ibid., 35 (Mei,1965). pp. 22 - 47. Een Japanse vertaling zoals dat door Hoetink is uitgegeven. Met belangrijke annotaties naar Koreaanse bronnen.

The Dutch come to Korea, Gari Ledyard, An account of the life of the first Westerners in Korea (1653 - 1666).

Royal Asiatic Society, Korea Branche Monograph series No. 3, 1971, 231. pag. Een wetenschappelijke verhandeling met een opname van Churchill's vertaling vanuit het Frans en de prenten vanuit Stichter en de kaart van Hoetink. Deze uitgave is vooral waardevol door de Koreaanse bronnen.

Hollanders in Korea H.J. Van Hove.

Een vrije vertaling naar hedendaags Nederlands vanuit Hoetink's transcriptie, met een leuk historisch kader. Uitg. Hentenaar, Wijk bij Duurstede, 1989, 162 pag.

Deze vertaling van het manuscript is ook gebruikt door de gemeente Gorkum als promotie boekje met als titel Hamel's Journael De verbazingwekkende lotgevallen van Hendrik Hamel en de andere schipbreukelingen van het Jacht de Sperwer in Korea tussen 1653 en 1666, ongedateerd, 95 pag.

Hamel's Journal and a description of the Kingdom of Korea 1653 - 1666 by Hendrik Hamel

Vertaald naar het Engels vanuit de transcriptie van Hoetink door Br. Jean-Paul Buys van Taize. RAS Publications 1994; paperback 107 pag. Gereviseerde editie 1998, paperback 113 pag.

Hamel Ilchi kuriko Chosŏnkuke Kwanhan kisol 1653 - 1666, Hendurik [sic] Hamel

Dit is een Koreaanse vertaling van Kim Tae Jin, dit is een vertaling gebasseerd op de vertaling van Buys. Met soms grappige vertalingen, zo word een jonk (Engels Junk) vertaald in het Koreaans als Junk Bae (= jonk boot). Voor de rest een goede vertaling.

 Website van Henny Savenije.

Met al het mogelijke materiaal bijeengebracht. Eerste vertaling vanuit Van Hove, naar het Engels en Koreaans. Later: bewerking van kaarten, het originele manuscript, dit weer vertaalt naar het Engels, woord voor woord, discussies met Koreanologen.en een bewerking van Hoetink. gedateert 1997.  Indien afgedrukt ongeveer 2000 pagina's teksten en prenten (A4)

Shin Dong Kyu, 申東珪 'Een studie over de moderne geschiedenis van de internationale relaties tussen Japan, Korea en Nederland' (Nedŏllandŭin Chosŏn P'yoch'ake Kwanhan Chaekoch'al 네덜란드인 朝鮮漂着에 관한 再考察)

Een uitstekend boek waarin alle Koreaanse en Japanse documenten weer eens besproken worden maar ook nieuw gevonden documenten aan de orde komen.

HET JOURNAAL IN DE GROTE VERZAMELINGEN VAN REIZEN.
(gedeeltelijk naar Cordier, Bibliotheca Sinica.)

(gedeeltelijk naar Cordier, Bibliotheca Sinica.)

A Collection Of Voyages and Travels.Some now first Printed from Original Manuscripts, Others Translated out of Foreign Languages, and now first published in English 4 vol. London, Printed for Awnsham and John Churchill 1704 fo.

in vol. IV, p. 607 - 632 (p. 573 - 595 vlgs. Landwehr) en ook in de latere uitgaven 1732, 1744 en1745 (IV pag. 719 - 742). 1752:

An Account Of The Shipwreck Of A Dutch Vessel On The Coast of the Isle of Quelpaert, together with the Description of the Kingdom of Corea. Translated out of French.

Naar de uitgaaf van 1732 is de tekst, met kleine correcties, herdrukt in: Corea, without and within. By William Elliot Griffis. Philadelphia 1884. Second ed. ibid. 1885.
Een onveranderde herdruk in: Transactions of the Korea Branch of the Royal Asiatic Society Vol. IX, 1884, met "Foreword" ondertekend door de president Mark Napier Trollope, Bishop in Korea, waarin de twijfel wordt uitgesproken, of het herdrukte exemplaar zonder titelblad uit de collectie Churchill was of een exemplaar uit een van de hierna beschrevenen.

Navigantium atque Itinerantium Bibliotheca: or, a compleat collection of voyages and travels. By JOHN HARRIS. 2 vol. London 1705. fo. (2 kol.). In de Appendix op p. 37 - 40:

An Account of the Shipwreck of a Dutch Vessel upon the Coast of the Isle of Quelpaert; with a Description of the Kingdom of Corea in the East Indies. Also of the tedious Captivity of 46 Men, who got ashore upon that Isle; and of the Escape of 8 of 'em to Japan, and thence to Holland. First publish'd in that Country by the Clerk of the Ship, who was one of them that escap'd: since Translated and Abridg'd.

Het verkorte verhaal vermeldt de schipbreuk, op reis van Batavia naar Japan, en eindigt met de terugkeer in Holland op 20 juli 1668. Daarop volgt de beschrijving van Korea, sterk verkort, zonder de olifanten en krokodillen.

Recueil de voyages au Nord. A Amsterdam, Chez JEAN FRÉD. BERNARD 1715 - 1718; nouv. éd. 1732. 8o.

In deel IV (pag. 1 - 82 in de uitgave van 1718)(pag. 243 - 347 in de uitgave van 1732)

Relation Du naufrage d'un Vaisseau Hollandois, Sur la Côte de l'Isle de Quelpaerts: Avec la description du Royaume de Corée.

Herdruk van de vertaling van Minutoli.

A New and General Collection of Voyages and Travel: Consisting Of the most Esteemed Relations which have been hitherto published in any Language. By Mr. JOHN GREEN.- ABBÉ PRÉVOST 4 vol. London, Astley 1745- 47, (1745 - 1761 vlgs Landwehr) 4o. Reprinted in 1968, Londen, Frank Cass, (Cass Library of African studies and Narratives no 47).

In vol. IV Chap II: p. 239 - 347 (pag. 329 - 347 vlgs. Landwehr) het reisverhaal van Hamel, met de beschrijving van Corea, naar de collection van Churchill.

Histoire génerale des voyages, ou nouvelle collection de toutes les relations de voyages qui ont été publiees jusque' a présent, par l'abbe PRÉVOST. (voortgez. door de Querlon en de Surgy) 20 vol. Paris 1746-89. 4o.

De eerste delen zijn vertaald naar de Engelse collectie van Green. Er bestaat ook een uitgave in Den Haag in 12o in 80 delen. Van 1747 - 80 verscheen er een uitgave in Den Haag in 25 delen in 4o deels rechtstreeks naar Green vertaald, deels uit andere bronnen aangevuld, deels naar de Parijse uitgaaf.
In vol. VIII (1749) p. 412 - 429: (vlgs Landwehr: Vol VI, 1748 Liv. III, Chap: II p. 517 - 547).

Voyage de quelques Hollandais dans la Corée, avec une relation du Pays et de leur naufrage dans l'Isle de Quelpaert.

Histoire Générale Des Voyages Ou Nouvell Collection De Toutes Les Relations De Voyages Par Mer Et Par Terre, Qui Ont Été Publiées Jusqu'á Présent Dans les Différentes Langues De Toutes Les Nations Connues: par J.P.J. Du Bois. Chez Pierre De Hondt, A La Haye. 1747 - 1780. (p. 412 - 433). (In Landwehr p. 124)

Liv. III Chap. II: Voyage de quelques Hollandois dan la Corvol. I - XVII e, avec une Relation du Pays & de leur Naufrage dans l'Isle de Quelpaert

Historische Beschryving Der Reizen Of Nieuwe En Volkoome Verzameling Van De Aller-waardigste En Zeldsaamste Zee en Landtochten. 21 deelen. 's Gravenhage, by Pieter de Hondt. 1747 - l 767. 4o.

Nederlandse uitg. van de Hist. gén. des voyages. vol. I - XVII In dl. X (1750) pag. 18 - 48:

Schipbreuk van eenige Hollanders, op 't Eiland Quelpaert, in Koréa en hun Berigt van de Landstreek.

Allgemeine Historie der Reisen zu Wasser und Lande; oder Sammlung aller Reisebeschreibungen, welche bis itzo in verscheidene Sprachen von allen Völkern herausgegeben worden, und einen vollständigen Begriff von der neuern Erdbeschreibung und Geschichte machen; 21 Bde. Leipzig, bey Arkstee und Merkus 1748 - 1774.

Duitse bewerking van de Hist. gen. des voyages. In Bd, VI (1750) p. 573 - 608:

Reisen einiger Holländer nach Korea, nebst einer Nachricht von dem Lande, und von ihrem Schiffbruche an der Insel Quelpaert. Durch HEINRICH HAMEL. Aus dem Französischen übersetzt.

Historia general de los viages .... Madrid, 1763 - 1771

Spaanse bewerking van de Hist. gen. des voyages. [Ref.: Tiele I, 103 (noot)] geen verdere gegevens bekend.

Nederlandse reizen, Tot Bevordering Van Den Koophandel, Na De Meest Afgelegen Gewesten Des Aardkloots, Doormengd met vreemde Lotgevallen, en menigvuldige Gevaaren, die de Nederlandsche Reizigers hebben doorgestaan Te Amsterdam By Petrus Conradi. Te Harlingen By V. Van Der Plaats. 1784 - 1787 Coll.: 8o; 14 vol. In Vol 11: p. 21- 51;

Hendrik Hamel's Gevaarlyke Togt En Schipbreuk.

Histoire Des Naufrages Ou Recueil Des Relations les plus interéssantes des Naufrages, Hivernemens, Délaissemens, Incendies, Famines, & autres Evenémens funestes sur Mer, qui ont été publiées depuis les quinzieme siecle jusqu' à présent. Par M.D...., Avocat; A Paris, Chez Cuchet, Afdruk: A Paris De l'Imprimerie de Delance; 1794 - 1795. Coll.: 3 vol.: 8o In Vol 8: p. 225 - 268

Relation Du Naufrage d'un Vaisseau Hollandois, le Sparrow-Hawk, sur les côtes de l'Isle de Quelpaert, Mer de la Corée, en 1653.

A general collection of the best and most interesting voyages and travels of the world. By JOHN PINKERTON. l7 vol. London 1808 - 1814, 4o.

In vol. VII p. 517:

Travels of some Dutchmen in Korea; with an account of the country, and their shipwreck on the Island of Quelpaert. By HENRY HAMEL. Translated from the French.

En om compleet te zijn, moet ik de volgende ook noemen.

KLÖSLOVÁ, Zdenka
Než Hamel ztroskotal v Koreji : Evropské prameny o Koreji / Zdenka Klöslová. --In: Nový Orient (1999), c. 1. --s. 12-15